Gai đôi cột sống S1 là gì? Cách điều trị thế nào hiệu quả?

Gai đôi cột sống S1 là bệnh lý hiếm gặp liên quan đến xương cột sống. Mặc dù bệnh không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng các biến chứng để lại vô cùng nặng nề nếu như không được phát hiện, điều trị kịp thời.

Gai đôi cột sống S1 là gì?

Spina Bifida là tiếng La – tinh, có nghĩa là gai đôi cột sống S1, xảy ra tại đốt cột sống S1 và bản lề vùng thắt lưng L5. Bệnh xuất hiện khi cột sống bị nứt đôi ra. Đây là dị tật bẩm sinh của xương sống nên bất cứ trẻ em nào cũng có nguy cơ mắc phải. Thống kê cho thấy, cứ 1.000 trẻ sinh ra thì có 2 trẻ mắc căn bệnh này.

Tuy nhiên, ban đầu triệu chứng chưa rõ rệt nên khó phát hiện. Chỉ đến khi trưởng thành, các gai xương xuất hiện và lộ ra khỏi cột sống, gây ra những cơn đau dữ dội hoặc âm ỉ. Do đó, đa phần người mắc phải trong độ tuổi 20 – 50 mới khởi phát bệnh.

Gai đôi cột sống S1 có những loại nào?

Tính đến thời điểm hiện tại, gai đôi cột sống S1 được chia làm 3 loại. Đó là:

Gai đôi cột sống ẩn (Spina bifida occulta)

Đây là gai đôi cột sống S1 phổ biến nhất và ở thể nhẹ. Vì thế, bệnh không gây ảnh hưởng dây thần kinh và chức năng của xương cột sống. Do đó, người bệnh thường không cảm nhận được triệu chứng mà vẫn hoạt động bình thường. Đồng thời, người bệnh cũng không bị bất kỳ khuyết tật nào từ loại gai đôi cột sống này.

Gai cột sống có nang (Meningocele)

Đây là dạng gai đôi cột sống nguy hiểm nhất nhưng cũng rất hiếm gặp. Bệnh xuất hiện khi lỗ hở ở lưng trẻ có túi dịch của tủy sống bị tràn ra. Chính vì thế, ngay sau lưng sẽ hình thành túi nhỏ do màng và dây thần kinh đi qua lỗ nhỏ này.

Trong trường hợp xấu, loại gai đôi cột sống này sẽ khiến một bộ phần nào đó trên cơ thể bị tê liệt hoạt động.

Thoát vị màng não (Myelomeningocele)

Xung quanh tủy sống được bảo vệ bởi màng não. Khi thoát vị màng não xảy ra, sẽ khiến dịch não tủy vàng dư thừa tràn qua lỗ đốt sống. Kết quả là chức năng đường ruột bị rối loạn, tê liệt hoàn toàn bàng quang, thậm chí còn ảnh hưởng đến não bộ.

Nguyên nhân gây gai đôi cột sống S1

Nguyên nhân chính gây gai đôi cột sốt S1 là do dị dạng bẩm sinh. Bệnh xuất hiện khi phôi thai không được đóng kín hoàn toàn ở phần xương cột sống và ống thần kinh. Vì thế, các tủy sống lộ ra ngoài và hình thành nên gai xương.

Ngoài dị dạng bẩm sinh, một số yếu tố khác cũng làm gia tăng mức độ nguy hiểm của bệnh. Bao gồm: 

• Viêm nhiễm cục bộ: Khi bị viêm gân, viêm xương sẽ làm cho các tế bào xương bị kích thích tái tạo. Từ đó, gây chồi ra phần xương thừa và hình thành các gai xương.
• Chấn thương cột sống: Sự chấn thương ở cột sống sẽ khiến cơ thể tự điều chỉnh bằng cách kích hoạt chức năng tự tái tạo xương để khắc phục. Khi sự tái tạo xương diễn ra nhiều lần gây dư thừa vượt mức và khiến những bộ phận xung quanh bị ảnh hưởng.
• Thói quen sinh hoạt: Mang vác vật nặng thường xuyên, sai tư thế khi ngủ, ngồi, làm việc…
• Quá trình mang thai: Nếu người mẹ không cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết khi mang thai sẽ dễ khiến con mắc bệnh khi sinh ra. Hoặc người mẹ mắc bệnh lý về cột sống, khả năng hấp thụ canxi…

Triệu chứng gai đôi cột sống S1

Gai đôi cột sống S1 giai đoạn đầu thường không gây triệu chứng. Tuy nhiên, khi bệnh chuyển nặng sẽ dễ phát hiện hơn bởi các triệu chứng điển hình như:

• Vùng thắt lưng cùng bị đau: Cơn đau sẽ tăng lên khi ấn nhẹ. Đây là triệu chứng điển hình của bệnh.

• Cơn đau lan sang những vùng khác: Theo thời gian, cơn đau có thể lan lên cánh tay và lan xuống chân hoặc lan ra cả những vùng xung quanh khác như xương chậu, đau khắp vùng thắt lưng…
• Khó khăn khi vận động: Người bệnh cảm thấy khó khăn khi vận động và di chuyển. Kèm theo đó là cảm giác cơ bắp dần yếu đi, không còn sức sống.
• Mất đường cong sinh lý: Biểu hiện dễ nhận ra như cong vẹo cột sống, hình dạng bất thường ở bàn chân, không đều nhau ở 2 bên hông.
• Tê bì chân tay: Biểu hiện là khó cử động linh hoạt ở đầu ngón chân, ngón tay. Bên cạnh đó, chân tay cũng dần yếu đi.
• Đại tiểu tiện bị rối loạn: Các gai xương mọc ra sẽ khiến ống tủy bị thu hẹp. Từ đó, khiến người bệnh bị rối loạn đại tiểu tiện.

Điều trị gai đôi cột sống như thế nào?

Gai đôi cột sống S1 nếu không được điều trị sớm và kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Thoát vị đĩa đệm.
• Đau dây thần kinh tọa.
• Đau dây thần kinh liên sườn.
• Liệt hai chân.
• Nhiễm trùng não, viêm màng não.

Do đó, ngay khi phát hiện triệu chứng của bệnh cần nhanh chóng đi thăm khám để có liệu trình điều trị kịp thời. Thông thường, những phương pháp được chỉ định phổ biến hiện nay là:

Sử dụng thuốc Tây

Tùy từng mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc với liều lượng phù hợp như:

• Thuốc kháng viêm, giảm đau: Những loại thuốc được lựa chọn thường là Paracetamol, Ibuflophen… Mục đích là dùng để giảm cơn đau nhức, khó chịu, ngăn ngừa viêm cột sống.
• Thuốc Methylprednisolon: Những trường hợp gai đôi cột sống dẫn đến mô sụn khớp tổn thương sẽ được chỉ dịnh loại thuốc này ở dạng tiêm.
• Thuốc giãn cơ: Một số loại thuốc thường dùng là Mydocalm, Decontractyl hoặc Myonal,…
• Vitamin: Để hỗ trợ hoạt động của cơ xương thì thuốc vitamin nhóm B sẽ được chỉ định.

Vật lý trị liệu

Thông thường, vật lý trị liệu sẽ được bác sĩ chỉ định kết hợp cùng việc dùng thuốc để gia tăng hiệu quả. Vật lý trị liệu có đặc điểm là an toàn và tùy từng bệnh nhân mà có phương pháp phù hợp nhằm phục hồi chức năng xương, ngăn bệnh phát triển. Có thể kể đến như: 

• Tiến hàm chườm nóng hoặc chườm lạnh.
• Thực hiện bấm huyệt, châm cứu.
• Tác động nhiệt bằng điện, tia laser, siêu âm, sóng ngắn…
• Sử dụng nẹp cổ.

Phẫu thuật ngoại khoa

Nếu như các phương pháp dùng thuốc, vật lý trị liệu không mang lại hiệu quả thì phẫu thuật nội khoa sẽ được chỉ định. Ngoài ra, khi bệnh đã chuyển sang những biến chứng nguy hiểm thì phẫu thuật sẽ được chỉ định để ngăn chặn sự tiến triển nặng hơn của bệnh.

Các bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để loại bỏ những gai xương. Nhờ đó, giảm đau nhanh chóng.

Tuy nhiên, phẫu thuật có thể tiềm ẩn những rủi ro và bệnh vẫn có thể tái phát khi các gai xương mọc trở lại.

Phòng ngừa bệnh gai đôi cột sống S1

Gai đôi cột sống S1 là bệnh lý bẩm sinh. Do đó, để phòng ngừa căn bệnh này, trước và trong giai đoạn mang thai, các mẹ cần lưu ý những vấn đề sau:

• Trước khi có kế hoạch mang thai, các mẹ cần tăng cường bổ sung thực phẩm giàu axit folic như măng tây, rau xanh, ngũ cốc, các loại đậu. Nếu cần thiết có thể sử dụng thêm viên uống Acid folic.
• Luyện tập thể thao với các bài nhẹ nhàng và phù hợp như đi bộ, đạp xe, yoga, bơi lội…
• Nên hình thành ngủ đúng giờ, đủ giấc và tránh thức khuya.
• Khi mang thai cần ngồi hay nằm một chỗ quá lâu, không nên mang giày cao gót và không mang vác vật nặng.
• Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn và làm việc mình thích khi mang thai nhằm tránh căng thẳng, áp lực.
• Hạn chế sử dụng các đồ ăn gây hại như gia vị cay nóng, thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ chiên xào, chất kích thích…

Những thông tin trên đây đã giúp các bạn hiểu về căn bệnh gai đôi cột sống S1. Từ đó, có biện pháp phòng ngừa cũng như điều trị kịp thời để mang lại hiệu quả cao.