7 tác dụng phụ của corticoid gây nhiều biến chứng nguy hiểm

Trong điều trị các bệnh lý liên quan đến vấn đề chống viêm nhiễm, ức chế tình trạng miễn dịch, ngăn cản các phản ứng dị ứng thì Corticoid là lựa chọn hiệu quả. Thế nhưng, loại thuốc này không được các chuyên gia khuyến khích sử dụng nhiều, chỉ trong các trường hợp bắt buộc mới nên sử dụng. Lý do là bởi các tác dụng phụ của corticoid khiến cho cơ thể người bệnh phải đối mặt với khá nhiều vấn đề.

1. 7 tác dụng phụ của corticoid

Corticoid là một trong những loại thuốc nội tiết tố, được bài tiết từ hai tuyến thượng thận của cơ thể. Hoạt chất này có khả năng chống viêm, chống dị ứng và nhiều công dụng hữu ích hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề của cơ thể.

Thông thường, thuốc Corticoid sẽ có 4 thể chính là:

• Dạng kem bôi.
• Dạng lỏng nhỏ mắt.
• Dạng khí dung.
• Dạng uống, tiêm truyền dùng toàn thân.

Dù có những tác dụng rất tốt trong việc điều trị bệnh nhưng tác dụng phụ của corticoid cũng khiến người bệnh và chuyên gia nên cân nhắc. Một số tác dụng phụ mà thuốc có thể gây ra cho người bệnh bao gồm:

Biến chứng sớm là những tác dụng phụ thể hiện tức thời trên cơ thể người bệnh ngay hoặc sau quá trình dùng corticoid. Các biến chứng này có thể xảy ra ở hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, hệ miễn dịch, … của người bệnh. 

1.1. Tác dụng phụ của corticoid gây các biến chứng sớm ở hệ tiêu hóa

Các hoạt chất của corticoid khiến do các bộ phận trong hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng. Ví dụ như nó làm lớp niêm mạc dạ dày tá tràng bị viêm, loét, hoặc thậm chí là xuất huyết.

Bên cạnh đó, một số bệnh nhân còn có thể gặp phải tình trạng viêm tụy cấp. Dù đây là hiện tượng hiếm gặp nhưng nó cũng là một trong những tác dụng phụ của corticoid cần phải lường được trước khi sử dụng.

1.2. Tác dụng phụ của corticoid gây các biến chứng sớm ở hệ thần kinh

Các loại thuốc corticoid khi được sử dụng với liều cao thì có thể khiến cho hệ thần kinh bị tác động. Các hiện tượng người bệnh có thể gặp phải trong trường hợp này bao gồm rối loạn giấc ngủ, hoang tưởng, hưng phấn, nói sảng, thậm chí là trầm cảm. Đặc biệt, những người có tiền sử mắc các bệnh về tâm thần sẽ càng có nguy cơ bị những biến chứng này cao hơn.

1.3. Tác dụng phụ của corticoid gây các biến chứng của hệ miễn dịch

Thuốc corticoid có tác dụng ức chế miễn dịch nên khả năng hệ đề kháng của cơ thể người dùng sẽ bị nhiễm trùng khi tiếp xúc với các vi khuẩn. Kể cả những vi khuẩn thường gặp mà cơ thể có thể dễ dàng xử lý trong các trường hợp bình thường. 

Một số những loại virus thường gặp khi hệ miễn dịch bị tác động sau quá trình dùng thuốc corticoid là: zona, herpes, thùy đậu, nấm candida, aspergillus…

1.4. Tác dụng phụ của corticoid gây ra những biến chứng muộn

Ngoài những biến chứng sớm xảy ra ngay tức thì thì các tác dụng phụ của corticoid cũng có thể kéo dài. Nhất là ở những bệnh nhân phải dùng thuốc corticoid điều trị trong thời gian dài.

Các biến chứng muộn thường sẽ xuất hiện trên những bộ phận như niêm mạc mắt, da, các mô mỡ và mô cơ. Chúng bao gồm:

• Trên da xuất hiện các vết rạn ở vùng bụng, ngực, mông, đùi, cánh tay…
• Mụn trứng cá mọc nhiều hơn, nguyên nhân là do hiện tượng cường androgen gây ra.
• Cảm giác như da mỏng đi, dễ bị các vết bầm tím sau khi va chạm nhẹ.
• Các vết thương khó lành, khó liền sẹo hơn.
• Sự phát triển của các nang lông trở nên mạnh mẽ khiến cho lông tay, lông chân rậm hơn.
• Hiện tượng tái phân bổ mỡ ở các khu vực như gáy, mặt, vùng trên đòn…
• Hiện tượng teo cơ ở tay và chân do dị hóa đạm.

1.5. Tác dụng phụ của corticoid gây giến chứng ở xương

Hệ xương và sụn của cơ thể sẽ bị ức chế quá trình phát triển nếu như dùng thuốc corticoid liều cao và dùng liên tục trong thời gian dài. Đây là một trong những tác dụng phụ của corticoid mà các bác sĩ rất quan ngại sử dụng ở nhiều đối tượng bệnh nhân.

Ở trẻ em, nếu dùng thuốc corticoid trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng xương chậm phát triển, thấp còi. Còn người lớn thì có khả năng sẽ xảy ra hiện tượng loãng xương, mất xương và nguy cơ thoái hóa xương rất cao. 

Theo các nghiên cứu và tổng hợp y tế, tình trạng mất xương thường xảy ra ở vùng xương đùi, xương cột sống. Nó làm cho tỉ lệ bị gãy xương không do nguyên nhân chấn thương ở các bệnh nhân dùng corticoid liều cao lên đến 50%. Một con số rất đáng báo động. 

1.6. Tác dụng phụ của corticoid gây biến chứng ở mắt

Một tác dụng phụ của thuốc corticoid nữa là khả năng làm đục thủy tinh thể ở mắt. Theo thống kê, số các bệnh nhân dùng thuốc liều cao trong thời gian dài bị biến chứng này là khoảng 30%.

Bên cạnh đó, bệnh nhân còn có thể bị viêm loét giác mạc, tăng nhãn áp,… Đây đều là những biến chứng nguy hiểm, cần phải chú ý trong quá trình dùng corticoid để điều trị các bệnh lý của cơ thể.

1.7. Tác dụng phụ của corticoid gây biến chứng về hệ tim mạch

Nguy cơ bị tăng huyết áp, xơ vữa động mạch khi dùng thuốc corticoid trong thời gian dài là không nhỏ. Các vấn đề khác như rối loạn chuyển hóa và điện giải như làm tăng đường huyết, rối loạn lipid máu, hạ kali máu… cũng hoàn toàn có thể xảy ra. Và chúng đều là những tác dụng phụ của corticoid cần phải thận trọng.

2. Làm thế nào để giảm các tác dụng phụ của corticoid?

Việc có những biện pháp phòng ngừa tác dụng phụ của thuốc corticoid là điều cần thiết. Các bác sĩ sẽ cân nhắc thật kỹ giữa lợi ích cũng như tác hại khi chỉ định cho bệnh nhân sử dụng thuốc có chứa corticoid. Việc lên phác đồ điều trị bằng các loại thuốc corticoid sẽ được xây dựng một cách cẩn thận dựa trên các yếu tố thể trạng của bệnh nhân. Đặc biệt, là các bệnh nhân có tiền sử viêm loét dạ dày tá tràng, tăng huyết áp, bệnh lý về thần kinh.

Để có thể giảm thiểu được các tác dụng phụ của thuốc, bệnh nhân cần dùng thuốc sau khi đã ăn đủ no. Đồng thời, hạn chế sử dụng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá, cà phê… 

Bổ sung thêm canxi, vitamin D và các thực phẩm giàu khoáng chất khác. Kết hợp với việc rèn luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch.

Trên đây là một số các cảnh báo của chuyên gia về tác dụng phụ của corticoid. Mong rằng bài viết sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này để không tự ý sử dụng thuốc có chứa corticoid. Và khi sử dụng phải tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.