Có nên phẫu thuật để chữa trị gai đôi cột sống S1 không?

Gai đôi cột sống S1 là bệnh lý bẩm sinh về xương khớp bởi nó có thể hình thành từ khi thai còn ở trong bụng mẹ và khởi phát ở độ tuổi từ 20 – 50 tuổi. Mặc dù hiếm gặp nhưng nếu phát hiện muộn, để tình trạng kéo dài có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Vậy có có nên phẫu thuật chữa trị gai đôi cột sống S1 không?

1. Bạn biết gì về gai đôi cột sống S1?

Cột sống S1 là gì?

Cột sống của con người bao gồm 33 đốt sống, được chia thành 5 đoạn: 7 đốt sống cổ (C1 – C7), 12 đốt sống ngực (D1 – D1), 5 đốt sống thắt lưng (L1 – L5), 5 đốt sống cùng (S1 – S5), 3 – 5 đốt sống cụt. Như vậy, cột sống S1 là kí hiệu của đốt sống đầu tiên trong 5 đốt sống cùng.

Gai đôi cột sống S1 là gì?

Đây là bệnh lý xảy ra tại vị trí của đốt sống cùng đầu tiên S1. Gai đôi S1 theo tiếng La-tinh có tên là Spina Bifida có nghĩa là cột sống bị tách đôi ra. Khi đó, ống thần kinh và phần xương sống không thể đóng lại hoàn toàn, trên thân đốt sống hình thành các gai xương tác động lên đĩa sụn và dây chằng khiến những cơn đau xuất hiện.

Gai đôi cột sống S1 có thể hình thành ngay từ quá trình phân bào khi thai nhi ở trong bụng mẹ. Có một dị tật bẩm sinh xuất hiện trong quá trình phân bào khiến cho cột sống bị tách ra làm đôi, ống thần kinh và xương sống không thể đóng lại và các gai xương dần hình thành. Đến độ tuổi từ 20 – 50 tuổi, bệnh sẽ khởi phát khiến người mắc cảm nhận được các cơn đau nhức dữ dội hoặc âm ỉ.

Do hình thành từ trong bào thai nên tất cả trẻ em khi sinh ra đều có khả năng bị mắc căn bệnh này. Thông thường, cứ 1000 trẻ thì có từ 1 – 2 trẻ mắc gai đôi cột sống S1 bẩm sinh.

2. Nguyên nhân nào dẫn đến gai đôi cột sống S1?

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến chứng bệnh này:

• Bẩm sinh: từ khi phân bào, cột sống của thai nhi bị tách ra làm đôi khiến ống thần kinh và xương ống không thể đóng lại được. Khi lớn lên, các gai xương lộ rõ hơn và chèn ép dây thần kinh trong cơ thể.
• Dấu hiệu lão hóa: khi tuổi càng cao, xương khớp và sụn khớp cũng bị lão hóa theo cùng với việc thiếu hụt canxi. Khi đó, cơ thể tự động tích lũy canxi để bù đắp vào lượng hao hụt. Đây là một cơ chế rất có ích cho cơ thể nhưng nó cũng có thể vô tình hình thành nên gai xương.
• Do chấn thương: tương tự như việc tự động tích lũy canxi, khi xương khớp bị chấn thương, cơ chế tự chữa lành vết thương của cơ thể lại được kích hoạt để tái tạo xương khớp. Trong trường hợp quá trình này diễn ra liên tục sẽ góp phần hình thành nên gai xương.

3. Dấu hiệu chứng tỏ bạn đang mắc bệnh gai đôi cột sống S1 là gì?

Triệu chứng chủ yếu của bệnh gai đôi cột sống S1 là chứng đau vùng thắt lưng cùng. Khi nhấn mạnh vào vùng này, người bệnh sẽ cảm thấy đau rõ rệt hơn. Cơn đau ban đầu tập trung chủ yếu ở khu vực này nhưng sau đó cũng có thể lan ra các bộ phận khác như mông, cẳng chân, bắp chân, bàn chân, hoặc cũng có thể lan ngược lên vùng vai, cánh tay, bàn tay,… Vì vậy, quá trình vận động, sinh hoạt khó khăn hơn rất nhiều.

Khi các gai xương hình thành rõ hơn, gây chèn ép tới dây thần kinh làm xuất hiện chứng tê bì chân tay, chân tay bị yếu đi, hoạt động không được linh hoạt, thậm chí còn dẫn tới hiện tượng co cứng cơ.

Nếu để cơ thể bị tê bì, co cứng cơ lâu ngày rất có thể dẫn tới tình trạng cột sống lưng bị cong vẹo, hai bên hông không đều nhau, bàn chân có hình dạng bất thường,…

Ngoài ra, gai đôi cột sống S1 chèn ép khiến ống tủy bị thu hẹp. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình đại tiện, tiểu tiện như: rối loạn đại tiểu tiện, không kiểm soát được quá trình đại tiểu tiện,…

4. Có nên chủ quan với bệnh gai đôi cột sống S1 không?

Nhiều người cho rằng đây chỉ là một trong những bệnh xương khớp thông thường, không hề nguy hiểm nên rất chủ quan. Tuy nhiên, quan điểm này là hoàn toàn sai. Chứng bệnh này tuy không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng nhưng lại có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu để lâu ngày.

Một số biến chứng có thể xảy ra, ví dụ như:

• Dễ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm.
• Mắc các bệnh liên quan đến thần kinh như: đau dây thần kinh tọa, đau thần kinh liên sườn,…
• Khả năng vận động bị hạn chế, cơ thể vận động không được linh hoạt.
• Cột sống có nguy cơ bị cong vẹo.
• Liệt: các gai xương phát triển và tác động đến dây thần kinh có thể gây nên chứng liệt nửa người hoặc liệt hoàn toàn. Bởi vậy, đây được xem như là biến chứng nguy hiểm nhất.

5. Có nên phẫu thuật gai đôi cột sống S1 không?

Nếu phát hiện bệnh sớm, bạn có thể điều trị bệnh theo chỉ định của bác sĩ như:

• Sử dụng thuốc: có thể sử dụng các loại thuốc tây y hoặc đông y, thuốc giảm đau, chống viêm hoặc thuốc giãn cơ để làm giảm tình trạng viêm nhiễm, xơ cứng cơ.
• Vật lý trị liệu: phương pháp này không chỉ có hiệu quả cao mà còn rất an toàn. Bởi vậy nên các bác sĩ rất khuyến khích áp dụng để điều trị bệnh. Bạn có thể tập yoga, chườm nóng hoặc lạnh, điện trị liệu, vận động trị liệu, kéo dãn cột sống,…
• Phẫu thuật: phương pháp này chỉ được bác sĩ chỉ định khi bệnh chuyển sang giai đoạn quá nặng, các phương pháp trên không có tác dụng nữa. Phẫu thuật giúp loại bỏ gai xương để mang lại cuộc sống bình thường cho người bệnh, tuy nhiên phương pháp này có chi phí khá cao và có thể xuất hiện một số biến chứng sau khi mổ. Bên cạnh đó, bệnh có thể không được chữa trị hoàn toàn bởi gai xương có thể xuất hiện trở lại ngay chính vị trí đó.

Như vậy, hãy tham khảo lời khuyên của bác sĩ để tìm ra phương pháp chữa trị hiệu quả và an toàn nhất. Phẫu thuật chỉ là phương pháp cao nhất, được áp dụng khi bệnh tình chuyển sang giai đoạn quá nặng. Bên cạnh đó, bạn hãy chủ động theo dõi tình trạng sức khỏe, khám sức khỏe định kỳ đều đặn để có thể kịp thời phát hiện và điều trị bệnh gai đôi cột sống S1.