Thoái hóa khớp bệnh học – Những điều bạn cần biết 

Thoái hóa khớp là kết quả của quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, dấu vết của tuổi tác theo thời gian. Bệnh xảy ra chủ yếu ở những người cao tuổi, khi sức khỏe xương khớp và cột sống đã giảm sút đáng kể. Nếu như không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt, nghiêm trọng hơn là nguy cơ tàn phế suốt đời. Vậy nguyên nhân gây bệnh là gì và các triệu chứng ra sao?

1. Tổng quan về thoái hóa khớp bệnh học

Thoái hóa khớp bệnh học (Osteoarthritis) là thuật ngữ chỉ chung tình trạng các phần sụn khớp và xương dưới lớp sụn bị tổn thương, hư hại. Đi song song với sự tổn thương ở sụn khớp có kèm theo hiện tượng viêm và lượng dịch khớp tiết ra giảm thiểu đáng kể.

Ở các khớp khỏe mạnh bình thường sẽ có cấu trúc xương bên dưới lớp sụn ổn định, bề mặt các mô sụn trơn láng. Tuy nhiên, khi bắt đầu lão hóa, các khớp bị tổn thương dẫn đến mài mòn lớp sụn khiến chúng trở nên xù xì, gồ ghề. Nghiêm trọng hơn, sụn khớp bị nứt nẻ, rách bao khớp làm lộ các đầu xương ra ngoài.

Bình thường, khớp và dịch khớp giúp các chi, cột sống vận động, di chuyển một cách linh hoạt, dẻo dai. Nhưng khi sụn khớp bị tổn thương kéo theo sự tiết dịch khớp giảm sút sẽ khiến người bệnh khó khăn hơn trong các hoạt động, thậm chí gây đau đớn.

Cùng với sự mài mòn của các mô sụn, phần xương bên dưới lớp sụn khớp cũng dần thay đổi cấu trúc, bị biến dạng và không còn bền chắc do bị xơ hóa dẫn đến xuất hiện các vết nứt nhỏ. Đối với trường hợp bệnh chuyển biến nặng, khi các đầu xương lộ ra có thể tiếp xúc hoặc trực tiếp cọ xát lên nhau, khiến người bệnh vô cùng đau đớn mỗi khi di chuyển hoặc cử động mạnh.

Bất kỳ khớp nào trên cơ thể đều có nguy cơ bị thoái hóa, nhưng có một số vị trí phổ biến nhất do phải chịu nhiều tác động từ trọng lượng và các hoạt động của cơ thể. Cụ thể bao gồm các khớp như cột sống, khớp háng, khớp đầu gối, khớp vai, khớp cổ chân,… Và ở mỗi khớp sẽ có những dấu hiệu nhận biết khác nhau khi bị thoái hóa.

2. Nguyên nhân dẫn đến thoái hóa khớp 

Nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng thoái hóa chính là sự lão hóa tự nhiên của cơ thể, xuất hiện nhiều ở người lớn tuổi. Tuy nhiên, đây không phải là nguyên nhân duy nhất, có một số yếu tố tác động từ bên ngoài có thể thúc đẩy quá trình lão hóa xương khớp diễn ra nhanh hơn và nghiêm trọng hơn. Cụ thể những lý do khiến bạn mắc thoái hóa khớp bao gồm:

Sự lão hóa ở tuổi già 

Quá trình lão hóa dường như trở thành quy luật bất biến của tự nhiên. Theo thời gian, các cơ quan bộ phận trên cơ thể đều suy yếu dần, xương khớp cũng vậy. Lớp sụn khớp bị mài mòn do cọ xát liên tục trong khoảng thời gian dài, phần xương bên dưới dần biến dạng cấu trúc. Khả năng phục hồi và tái tạo những tổn thương của cơ thể không còn nữa sẽ dẫn đến thoái hóa.

Chấn thương 

Quá trình thoái hóa của sụn khớp có thể bị thúc đẩy nhanh hơn bởi những tổn thương xương khớp do chấn thương trong lao động, khi chơi thể thao,… Nếu như không được điều trị dứt điểm và kịp thời, những tổn thương đó có thể gây biến chứng nguy hại cho sức khỏe người bệnh.

Trọng lượng cơ thể quá tải 

Người béo phì, thừa cân là những đối tượng có nguy cơ bị thoái hóa khớp nhanh hơn so với những người bình thường, nhất là ở khớp gối. Cân nặng quá tải tác động một lực ép rất lớn lên cơ thể, đặc biệt là các vị trí khớp lớn. Chịu sức tác động lớn lâu dài, liên tục khiến sụn khớp bị tổn thương, hư hại nhanh chóng.

Dị tật bẩm sinh 

Những đứa trẻ sinh ra có dị tật hoặc những biến dạng cấu trúc xương sẽ có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp cao hơn so với người bình thường. Vì vốn dĩ xương khớp của họ vốn dĩ không được khỏe mạnh bình thường.

Di truyền 

Người sinh ra trong gia đình có tiền sử bố hoặc mẹ bị thoái hóa khớp cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác.

Dựa theo những nguyên nhân gây ra bệnh, thoái hóa khớp bệnh học được phân loại thành thoái hoá nguyên phát và thứ phát.

• Nguyên phát: Trường hợp này thường xuất hiện muộn hơn ở người lớn tuổi, thường bắt đầu từ độ tuổi 60 trở về sau. Sự thoái hóa xảy ra ở nhiều vị trí khớp, bệnh phát triển chậm hơn và mức độ bệnh tỷ lệ thuận với tuổi tác.
• Thứ phát: Những yếu tố tác động bên ngoài chính là lý do khiến bạn bị thoái hóa khớp nhanh chóng. Loại này xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào. Nguyên nhân có thể là chấn thương do tai nạn, trong lao động hoặc chơi thể thao,… Thường thì những vị trí tổn thương sẽ tiến triển nhanh và nặng hơn, nhưng chỉ xuất hiện ở một vài vị trí trên cơ thể.

3. Triệu chứng của thoái hóa khớp 

Khi bị thoái hóa khớp, người bệnh sẽ gặp phải những triệu chứng sau đây.

• Đau nhức: Tại các khớp bị thoái hóa, người bệnh sẽ cảm nhận được những cơn đau nhức. Có lúc đau âm ỉ, thỉnh thoảng lại dữ dội hơn, nhất là khi vận động mạnh hoặc di chuyển. Đối với thoái hóa khớp ở cột sống, cơn đau có thể lan ra xung quanh do rễ thần kinh bị chèn ép.

• Khớp bị biến dạng: Tại các khớp bị thoái hóa thường có hiện tượng mọc gai xương nhờ phản ứng tự điều hòa của cơ thể. Hiện tượng này xảy ra lâu ngày sẽ dẫn đến biến dạng khớp.
• Vận động khó khăn: Bệnh nhân thoái hóa khớp thường phải đối mặt với những cơn đau nhức, tê cứng khớp nên gặp rất nhiều khó khăn trong vận động và di chuyển. Ngoài ra, khi bệnh tiến triển nặng có thể làm cho các mô cơ ngoài bị khớp thoái hóa teo lại.

Ngoài những biểu hiện trên, người bệnh cũng thường bị cứng khớp, nhất là sau khi ngủ dậy hoặc ngồi yên trong một tư thế quá lâu. Mỗi khi vận động có tiếng lục khục, lạo xạo tại các khớp do các đầu xương cọ xát lên nhau.

Nếu bệnh không được phát hiện và có hướng điều trị kịp thời, người bệnh sẽ phải đối mặt với nhiều biến chứng đáng lo ngại. Việc khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, giảm hiệu suất làm việc, mất ngủ, nguy cơ trầm cảm và nghiêm trọng hơn là khả năng bại liệt cao.

Thoái hóa khớp bệnh học là thuật ngữ quen thuộc với chúng ta, tuy nhiên để hiểu sâu hơn về những triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh thì rất ít ai biết. Trên đây là những thông tin cơ bản và đầy đủ về thoái hóa khớp bệnh học. Chúng tôi hy vọng bài viết thực sự có ích đối với bạn và gia đình. Nếu thấy cơ thể bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu bất thường, hãy đến những cơ sở y tế uy tín để thăm và điều trị, hạn chế tối thiểu nguy cơ gây những biến chứng nguy hiểm về sau.