Gai cột sống là gì và các phương pháp chẩn đoán bệnh

Gai cột sống hay còn gọi là gai xương, là tình trạng phần xương  mọc ra hai bên và phía ngoài của cột sống do thoái hóa cột sống gây nên. Gai cột sống chủ yếu xuất hiện ở cột sống cổ và cột sống thắt lưng mặc dù nó có thể xuất hiện ở mọi vị trí trên xương sống chúng ta.

1. Khái niệm về gai cột sống

Bệnh gai cột sống gây nên tình trạng đau đớn cho bệnh nhân. Vị trí đau ở vùng mà gai xuất hiện. Bởi vì tại những vị trí này gai chèn ép lên dây thần kinh. Bệnh làm giảm chất lượng cuộc sống chúng ta. Nếu không được điều trị kịp thời có thể gây hạn chế vận động thậm chí là liệt.

2. Tại sao lại xuất hiện gai cột sống?

Giữa hai đốt sống của chúng ta có một đĩa tròn gọi là bao xơ đĩa đệm. Thông thường theo quy luật tự nhiên, khi lớn tuổi thì cơ thể bị thoái hóa. Phần xương sống cổ và xương sống lưng là nơi thái hóa mạnh nhất. Bởi vì hai vị trí này chịu nhiều áp lực và hoạt động của cơ thể. Khi thoái hóa, các bao xơ đĩa đệm sẽ bị mất nước, nứt, vỡ và  xẹp đi. Quá trình này khiến cho các khớp xương ma sát và bào mòn. Nhiều ngày như vậy sẽ làm cho các khớp cột sống bị hư hại và viêm.

Các khớp cột sống viêm sẽ làm cho các đĩa đệm ở giữa hai cột sống bị hư hại nặng nề. Sự bào mòn này, lâu dần sẽ làm cấu trúc xương cột sống vốn vững chắc trước kia xuống cấp. Theo cơ chế tự nhiên, để có được sự cân bằng, cơ thể sẽ tự điều tiết lại bằng cách “mọc” ra các nhánh xương. Các nhánh xương này bao quanh các khớp xương. Đó chính là gai xương, hay còn gọi là gai cột sống.

Ngoài nguyên nhân tự nhiên là quá trình lão hóa của cơ thể, cơ thể chúng ta cũng có thể xuất hiện gai cột sống do các nguyên nhân khác. Đó là: Tai nạn, chấn thương, béo phì. Yếu tố di truyền cũng được các nhà khoa học tìm ra. Họ thấy rằng người bệnh mang gen khiến đốt sống của họ yếu hơn người bình thường vì thế cơ thể cũng tự xuất hiện các gai đốt sống để củng cột sống.

3. Gai cột sống có những biểu hiện gì?

Ở giai đoạn đầu bệnh gai cột sống thường không gây biểu hiện rõ ràng. Do đó người bệnh không để ý và thường bỏ qua. Thế nhưng đến giai đoạn nặng hơn, các gai cọ xát với xương xung quanh đó hoặc các gai xương cọ sát với các phần mềm như dây chằng, nhất rễ thần kinh thì sẽ gây đau đớn. Khu vực đau thường là: Vai, thắt lưng. Đôi khi người bệnh có cảm giác tê tay.

Giai cột sống có những triệu chứng như sau:

• Đau: Đau khi vận động, đôi khi chỉ là đứng lên hoặc bước đi nhẹ nhàng. Đau tăng lên khi người bệnh tăng hoạt động và giảm khi nghỉ ngơi. Vị trí đau: Cổ, thắt lưng.
• Mất cảm giác: Là triệu chứng thường thấy ở người bệnh gai cột sống.
• Bất thường ở phần cột sống liên quan: Hiện tượng này cũng có thể xảy ra khi bệnh nặng.
• Tê ở cổ, lan qua hai tay: Đây là triệu chứng khi ở giai đoạn nặng.
• Yếu cơ bắp tay chân: Triệu chứng mà người bệnh phát hiện ra sau một thời gian mắc bệnh.
• Mất cân bằng cơ thể: Một số người bệnh rơi vào tình trạng này.
• Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện: Triệu chứng này xảy ra  khi người bệnh trong tình trạng nguy kịch.
• Rối loạn thần kinh thực vật: Đây là giai đoạn nặng của bệnh. Tình trạng rối loạn thần kinh thực vật khiến người bệnh bị rối loạn các phản xạ, tăng tiết mồ hôi, suy giảm hô hấp hoặc biến chứng tăng huyết áp,…

4. Ai thường mắc bệnh gai cột sống?

• Nam giới: Nhiều nghiên cứu cho thấy gai cột sống thường gặp ở nam giới hơn nữ giới.
• Tuổi cao: Khi tuổi cao, theo quá trình tự nhiên thì cơ thể bị lão hóa. Trong đó, cột sống thường lão hóa mạnh nhất do tính chất thường xuyên vận động. Do lão hóa nên cột sống không còn cấu trúc vững chắc như trước. Để đảm bảo chức năng nâng đỡ cơ thể, cơ thể đã xuất hiện các gai cột sống. Đó chính là lý do khi cho rằng tuổi cao là nguyên  nhân chủ yếu dẫn đến gai cột sống.
• Lao động nặng: Người mang vác vật nặng là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh gai cột sống.
• Sai tư thế: Những người có thói quen đi giày cao gót; ngồi học, nằm ngủ sai tư thế; tập thể dục không đúng cách dễ gây ra tổn thương cho cột sống và dẫn tới bệnh gai cột sống.
• Tai nạn, chấn thương, có tổn thương ở sụn khớp: Cũng có thể gây nên tình trạng gai cột sống.
• Người bị viêm cột sống mãn tính: hầu hết các trường hợp viêm cột sống mạn tính đều bị gai cột sống.
• Béo phì, vận động quá mạnh, hút thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích,…: Là những người có nguy cơ bị gai cột sống.

5. Các phương pháp chẩn đoán bệnh gai cột sống

Các phương pháp chẩn đoán bệnh gai cột sống phổ biến hiện nay:

• Điện học
• X-quang
• Xét nghiệm máu
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)

6. Cách phòng bệnh gai cột sống

• Duy trì chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, trong đó tăng cường ăn hoa quả, rau xanh; đặc biệt là các thực phẩm có chứa nhiều canxi và  vitamin D. Hạn chế sử dụng các thực phẩm nhiều mỡ động vật.
• Không hút hoặc bỏ thuốc lá/thuốc lào (nếu đang hút).
• Bỏ thói quen đi giày cao gót, học bài và nằm ngủ sai tư thế cũng như một số hoạt động phản khoa học làm tổn thương cột sống.
• Khi chơi các môn thể  thao như cử tạ, thể dục dụng cụ thì cần tuân thủ hướng dẫn của hướng dẫn viên, khi đã mắc bệnh gai cột sống thì tuyệt đối không chơi các môn này.
• Hạn chế mang vác vật nặng, người lao động nặng cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý.
• Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh nhằm điều trị kịp thời.

Gai cột sống là cơ chế của cơ thể nhằm khôi phục sức mạnh của cột sống do nhiều nguyên nhân làm cho cột sống bị yếu không thể đảm bảo được chức năng nâng đỡ cơ thể của mình. Tuy nhiên khi gai xuất hiện nó đã tác động đến các khu vực xung quanh gây nên tình trạng đau đớn cho người bệnh. Để không xảy ra hiện tượng này thì chúng ta cần đảm bảo cột sống khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống, sinh hoạt, tập luyện khoa học. Tuy nhiên do nguyên nhân chủ yếu là lão hóa mà tuổi già gây ra trong quá trình tự nhiên của cơ thể. Vì vậy để giảm mức độ tác động của bệnh tật lên cuộc sống, chúng ta cần thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện bệnh để có can thiệp kịp thời tránh để lại những hậu quả nghiêm trọng.